Podstawa i baza medycyny chińskiej. cz. 1 Śledziona.

Najważniejszym organem jest śledziona. I to tu najczęściej rozpoczynają się problemy z niezrozumieniem tego faktu: chińska śledziona nie ma nic zupełnie wspólnego z naszą śledzioną jako organem. Śledziona chińska, jak i również wszystkie inne organy chińskie, to pewne wyobrażenie, jak to wszystko mogłoby w ciele wyglądać, jak organizm mógłby funkcjonować. To, jak sobie różne rzeczy wyjaśniamy, zależy od tego, jak myślimy. A to, jak myślimy, zależy od tego gdzie i jak wzrastaliśmy, w jakim języku myślimy, jakie jest nasze zaplecze religijne i kulturalne. Język chiński jest bardzo obrazowy, a obrazy pomagają w tym, abyśmy mogli lepiej i łatwiej rozwinąć w sobie wyobraźnię.

Zatem wróćmy do naszej śledziony. Wyobrażam to sobie tak: Chińczycy zajmowali się anatomią już ponad 2000 lat temu. Rozcinali ciała zmarłych ludzi i widzieli, jak człowiek wygląda wewnątrz, zatem wyrobili sobie pewne opinie, poznali pewne obrazy. Podczas takich operacji znaleźli duży organ po lewej stronie brzucha, który zawierał dużą ilość krwi – śledzionę, taką jaką my znamy dziś. Nie posiadano wtedy żadnego wyobrażenia na temat tego, co to są system immunologiczny i produkcja krwi, a ponieważ organ ten był tak duży, pomyślano tak: to to pewnie jest system trawienny, czyli organ który zajmuje się dalej tym, co spożywamy. I tak powstała nazwa, która poprzez tłumaczenie na język angielski, trafiła także i do języka niemieckiego. Byłoby o wiele prościej gdyby taką chińską śledziona nazwać po prostu XY, wtedy nie powstałby problem z pojęciem…
Zatem tak, śledziona to najważniejszy organ, to nasz środek, nasze wnętrze, nasze centrum. Śledziona odpowiada za cały system trawienny.

Zapytasz czym jest aparat trawienny w naszym rozumieniu? Co w całym ciele do niego należy? Gdy jemy, rozdrabniamy pożywienie najpierw na grubsze kawałki podczas gryzienia; ślina, produkowana w gruczołach ślinowych, służy do zwilżania jedzenia i rozpoczyna się proces trawienny. Następnie papka spożywcza przesuwana jest przełykiem w dół i ląduje w żołądku. Tam papka jest w dalszym ciągu rozdrabniania i pozostaje tak długo, aż kawałki stałego pożywienia nie są większe niż 1,3 mm średnicy. Dopiero wtedy taka kaszka płynie dalej do jelita cienkiego. Tu do papki dopływają soki z trzustki (produkuje ona dziennie około dwóch litrów soków trzustkowych) z enzymami służącymi do trawienia białka, węglowodanów i tłuszczy. Poprzez system żółciowy i woreczek żółciowy wypływa, produkowana w wątrobie, żółć i dostaje się do jelita cienkiego, codziennie to około 0,7 litra, z ważnymi enzymami służącymi przede wszystkim trawieniu tłuszczy. W tej części jelita rozdrabnianie są dalej składniki pożywienia, w taki sposób, że są one poddawane działaniu kolejnych enzymów, aby wreszcie mogły się dostać do krwi. To temu służy około dwóch metrów jelita cienkiego. Do tego przyłącza się około 1,3 metra jelita grubego. Ono z kolei służy jako magazyn na treść pokarmową jelita, a jego zadaniem jest zresorbowanie wody i elektrolitów oraz odprowadzenie ich do krwioobiegu. Na koniec stolec opuszcza nasze ciało poprzez kiszkę stolcową. Poprzez krew najmniejsze nawet składniki naszego pożywienia, takie jak glukoza, cholesterol, trójglicerydy, aminokwasy (budulce białek), rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach witaminy oraz oczywiście tlen, który pochodzi z powietrza, w którym oddychamy, i który potrzebny jest do tego, aby pozyskać z pożywienia energię, dostają się do każdej pojedynczej komórki w ciele. Wszystkie składniki pożywienia i tlen transportowane są poprzez aktywne i pasywne mechanizmy transportowe do komórek i tam docierają do swego celu, do elektrowni komórkowej, do mitochondriów, które to wreszcie spalają cukier i tłuszcze przy pomocy tlenu, w taki sposób, że powstaje energia (oraz dwutlenek węgla i woda, przy czym ten pierwszy składnik ponownie przez krew jest transportowany do płuc i na koniec jest po prostu wydychany).

To wszystko razem jest trawieniem: całe przygotowanie tego, co zjadłeś, i podzielenie tego na pojedyncze jednostki, które które dalej zarządzają, dzielą i rozdzielają całość do poszczególnych komórek w całym organizmie. Nowoczesne pojęcie zachodnie na ten proces to przemiana materii, co wyraża, że składniki, które dostarczamy sobie podczas jedzenia, picia i oddychania, oraz te, które już w samym ciele są zawarte, w zależności od potrzeby organizmu, są umieszczane lub po prostu spalane w celu pozyskania energii.

W tym znaczeniu wszystkie części systemu trawiennego, takie jak żołądek, jelito cienkie, jelito grube i woreczek żółciowy, trzy chińskie FU-organy wewnętrzne trawienne, zaliczane są do śledziony. Nie może ci to poplątać twego sposobu myślenia ani Cię zwieść. Śledziona oznacza tu cały system trawienny. Poszczególne pojedyncze części jelita mają połączenia z innymi organami, a te połączenia pomagają nam pojąć, jak mogą powstawać choroby w określonych odcinkach systemu trawiennego. Nie ma tu zatem żadnej sprzeczności, lecz raczej jest to informacja dodatkowa, że jelito cienkie powiązane jest sercem, jelito grube z płucami, wątroba z woreczkiem żółciowym, a żołądek jest organem śledziony. Patrząc w sposób chiński, te organy wewnętrzne pełnią wiele dalszych funkcji, jak na przykład funkcje psychiczne, które przecież już z trawieniem nie mają nic wspólnego.

Chińczycy mówią jeszcze, że mózg jest także częścią systemu trawiennego (myśli też trzeba najpierw strawić) i że aparat trawienny posiada ciało, mianowicie całą swoją muskulaturę (gdzie magazynowane jest w zależności od potrzeb białko) i właściwie posiada także tkankę łączną i tłuszczową. (Chińczycy mówią tak: „Śledziona utrzymuje wszystkie organy na właściwym miejscu” i „Śledziona decyduje o formie ciała”.) I to wszystko razem składa się na śledzionę. Dlatego można sobie wyobrazić, że śledziona jest naszym najważniejszym organem. Bez śledziony  nic by w naszym ciele nie funkcjonowało, stąd wypowiedź:

„Śledziona jest naszym środkiem, naszym centrum. Śledziona pilnuje, żeby wszystkie organy w naszym ciele miały się dobrze”

W związku z tym śledziona jest jakby matką samotnie wychowującą dziesięcioro dzieci. Te dziesięcioro dzieci to określone organy. To śledziona chodzi na zakupy (zdobywa pożywienie), gotuje (przetwarza pożywienie), następnie robi całe zmywanie, czyści kuchnię, całe mieszkanie, dba o wszystkie dzieci i spełnia ich wszystkie potrzeby, takie jak właśnie jedzenie, mycie, położenie spać, ubranie, zrobienie prania, wychowanie dzieci, zapewnienie im bezpieczeństwa, miłości, uwagi i uznania, oraz akceptacji aż po motywowanie ich do tego, aby pomogły jej, matce, w utrzymaniu porządku w całym domu i dbaniu wzajemnie o komfort rodzeństwa. W języku chińskim mówimy, że śledziona utrzymuje wszystkie organy na właściwym miejscu, zaopatruje je wszystkie w Qi i krew (dba o ich produkcję i transport). Zarządza łożyskową esencją. Chodzi tu o taką energię (Qi) i  substancję (krew), które po narodzinach są stale produkowane i na nowo tworzone. Esencja łożyskowa jest zatem taką Qi i krwią, którą śledziona codziennie na nowo wytwarza. I to nią  zarządza śledziona. Śledziona, która jest samotnie wychowującą matką, zagląda do ciała i patrzy, któremu z dzieci czego brakuje, od razu troszczy się o to, czy przypadkiem nie ma gdzieś zbędnego zaśmiecenia i ewentualnie je od razu usuwa. A gdy matka ma się dobrze, to i cały organizm, wszystkie jej dzieci czują się wspaniale, bawią się razem, wzajemnie się o siebie troszczą i wszystko się układa.

Śledziona odbudowuje substancją – istotę rzeczy w ciele (muskulaturę oraz ręce i nogi). Daje schronienie myślom (tym samym w sensie przenośnym mózgowi).  Wyżej napisano, czym jest chińska śledziona w świecie widzianym oczami Zachodu: aparatem trawiennym, przemianą materii każdej pojedynczej komórki w ciele, a do tego jeszcze mózgiem i muskulaturą jako chińskim dopiskiem.
Zatem w sposób chiński idziemy dalej:
Jemy i oddychamy. Śledziona z obu działań wytwarza Qi i krew. Qi jest energią, która płynie w ciele, w całym organizmie, w każdej pojedynczej komórce, wszystko zaopatruje energetycznie, a krew jest substancją, która płynie w ciele, w całym organizmie, każdej pojedynczej komórce i zaopatruje to wszystko, tę całość, w materię. Mówiąc dokładniej śledziona zawiera energię nieba (powietrze) i energię ziemi, pożywienie, Gu Qi. Qi pożywienia wzrasta do płuc i łączy się z powietrzem w Zong Qi, zebraną Qi. Do tego dochodzi trochę esencji z nerek w formie pierwotnej – Qi (Yuan Qi) i tworzy ona z tego:
-prawdziwą Qi (Zhen Qi), która jako Ying Qi (najlepiej przetłumaczyć to jako odżywiająca Qi) płynie w kanałach przez ciało (mówiąc o kanałach Chińczycy mają na myśli meridiany  akupunktury) i jako Wei Qi (ochronna Qi) chroni ciało na powierzchni,
-niebieską krew, która dostaje się do serca i tam zabarwiana jest na czerwono, następnie płynie do nerek i wtedy zawiera w sobie pierwotną Qii płyn. To drugie źródło krwi z nerek odpowiada naszemu wyobrażeniu produkcji krwi w szpiku kostnym, ponieważ szpik kostny wraz z kośćmi jest częścią nerek.

Qi zmienia swoją formę w zależności od pełnionej funkcji i lokalizacji. Qi jest właściwie zawsze tym samym, przybiera tylko różne przebrania, stąd pochodzą różne jej nazwy, jak na przykład odżywcza Qi (Gu Qi),  ochronna Qi (Wei Qi), Zhen Qi, Ying Qi, Yuan Qi. Zheng Qi to pojęcie ogólne, zbiorcze dla wszystkich rodzajów Qi, które chronią przed zachorowaniami. Po przeciwnej stronie czyha Xie Qi, to Qi powodująca choroby. Określilibyśmy ją dzisiaj jako zarazek różnych chorób infekcyjnych. W tradycji chińskiej mowa tutaj o sześciu czynnikach klimatycznych: wietrze, zimnie, upale, wilgotności, suszy i gorącu słonecznemu.

Źródło: Tradycyjna Medycyna Chińska, dr n. med. Georg Weidinger