Blog wpisy
TMC w kuchni. Praktyczne wskazówki.
Tradycyjna medycyna chińska to cała filozofia życia ukierunkowana na zachowanie zdrowego ciała i umysłu, które są ze sobą wzajemnie powiązane. Oczywistym efektem holistycznego podejścia do zdrowia człowieka jest stosowanie określonych reguł i zasad dotyczących odżywiania. W tradycyjnej medycynie chińskiej zasady te odzwierciedla Kuchnia Pięciu Przemian.
Kuchnia Pięciu Przemian – podstawowe założenia
Kuchnia Pięciu Przemian podporządkowana jest naturalnemu obiegowi energii we Wszechświecie. Zgodnie z tą koncepcją obieg energii kształtuje się następująco:
I. Drzewo odżywia Ogień
II. temperatura Ognia i powstający ze spalania popiół budzi do życia Ziemię,
III. Ziemia zawiera w sobie Metal
IV. Metal odżywia Wodę
V. Woda daje energię do wzrostu Drzewu.
Drzewo symbolizuje wiosnę, po której nastaje Ogień (lato), po nim przychodzi Ziemi (późne lato), następnie Metal (symbolizujący jesień), a cykl kończy Woda (zima).
Fazy obiegu energii są wprost odnoszone do obiegu energii w ciele człowieka i jego zegara biologicznego. Wsparcie każdego z żywiołów zapewnia odpowiednio skomponowana dieta.
Pięć Przemian – Pięć Smaków
Każdy z etapów obiegu energii ma swój odpowiednik w smaku: Drzewo – smak kwaśny, Ogień – gorzki, Ziemia – słodki, Metal – ostry, Woda – słony.
Każdy ze smaków posiada określone właściwości, na przykład smak słodki (ziarna zbóż) ma za zadanie wzmocnienie organizmu.
Podział pokarmów oparty na rodzaju energii i jego smaku sprawia, że znając rodzaj choroby trapiącej człowieka, możliwe jest zaordynowanie mu odpowiedniej, kojącej diety. Przykładem takiego podejścia do jedzenia jest imbir, który jest ostry, posiada rozgrzewającą energię i oddziałuje na jelito grube i żołądek.
W Kuchni Pięciu Przemian można i należy korzystać z odpowiednich opracowań zawierających szczegółowe opisy zastosowań poszczególnych rodzajów żywności.
Kuchnia Pięciu Przemian w praktyce
Przygotowanie potraw powinno odbywać się w kolejności cyklu energii. Największe znaczenie ma ostatni ze składników pokarmowych dodany do potrawy. Na codzienne menu w składa się:
- śniadanie, którego bazą powinny być gotowane zboża, które zapewniają długotrwałą energię. Posiłek ten może być przyrządzony zarówno w wersji słodkiej, jak i słonej. Śniadanie powinno zostać spożyte w godzinach 7 – 9;
- obiad, którego nieodzownym elementem są warzywa oraz baza węglowodanowa (ryż, ziemniaki, strączki) połączone z niewielkimi ilościami mięsa lub ryb. Optymalna pora na obiad przypada w godzinach 12 – 14;
- kolacja, która jest posiłkiem ciepłym. Nie powinna zawierać potraw mącznych i zawierających duże ilości białka. Najpóźniej powinno się spożyć o godzinie 18.
Do picia zaleca się wykorzystywać ciepłe napoje bez dodatku cukru, czy innych substancji słodzących. Szczególnie zimą wskazane jest całodzienne popijanie ciepłej wody lub naparów ziołowych. Mięso należy ograniczyć na korzyść mięs wysokogatunkowych i spożywać je co najwyżej trzy razy w tygodniu.
Należy pamiętać, że kuchni tej wykorzystuje się w możliwie szerokim zakresie warzywa i owoce sezonowe. Kolejnym kryterium wyboru produktów do jadłospisu jest ich pochodzenie – najlepsze są te, które pochodzą z lokalnych upraw czy hodowli.
Kolejną ważną zasada jest wykluczenie z diety produktów przetworzonych, zawierających konserwanty lub inne chemiczne wzmacniacze smaku, wędlin, kiełbas, mrożonek, konserw, owoców i warzyw pochodzących z bardzo odległych stref klimatycznych, które zerwane zostały niedojrzałe i dojrzewały w specjalnych halach (np. w dojrzewalni bananów). Nie wykorzystuje się również konserw czy mrożonek.
W klimacie naszej strefy klimatycznej zalecane są potrawy neutralne, rozgrzewające i gotowane.
Podsumowanie
Ze względu na szeroki zakres Kuchni Pięciu Przemian niniejszy wpis stanowi zaledwie zarys tej filozofii odżywania się i leczenia jedzeniem. Do jej zrozumienia niezbędne wydaje się być poszerzenie podstawowej wiedzy o tradycyjnej chińskiej medycynie. Warto spróbować, bowiem walorem Kuchni Pięciu Smaków jest nie tylko zróżnicowane i smaczne menu, lecz przede wszystkim zachowanie zdrowia, równowagi ciała i umysłu.
Bibliografia:
1. A. Czelej, Praktyczne gotowanie według Kuchni Pięciu Przemian. Tradycyjna medycyna chińska w kuchni., Białystok 2009
2. M. Kalmus, C. Diolosa, Chiny, kuchnia…tajemnice medycyny, Warszawa 1990
3. B. Temelie, B. Trebuth, Gotowanie według Pięciu Przemian, Warszawa 2001
