Chińska diagnostyka kliniczna jest nieodzowną częścią skutecznej terapii i powinna poprzedzać zastosowanie każdej metody leczenia TMCh. Jest rzeczą niedopuszczalną przeprowadzenie leczenia akupunkturą, moxibuscją lub przepisanie recepty bez poprzedzającej diagnostyki. Proste zestawienie tabelaryczne wybranych punktów akupunktury, przy użyciu tylko zachodniej diagnozy lekarskiej, nie daje gwarancji skuteczności leczenia i doprowadzić może nawet do powikłań i przerwania leczenia.
Diagnostyka chińska jest prosta w technice, ale trudna do praktycznego opanowania. W porównaniu z możliwościami technicznymi diagnostyki zachodniej, diagnostyka chińska jest niezwykle uboga w instrumentaria. Przy pierwszej próbie opanowania praktycznego tej diagnostyki okazuje się, że ta na pozór prosta metoda jest skomplikowana a jednocześnie bardzo bogata w treść. Dla każdego lekarza zachodniego, studiującego TMCh, diagnostyka chińska jest ciężkim do pokonania etapem. Dochodzi on ciągle do wniosku, że większość elementów tej diagnostyki jest mu właściwie dobrze znane z praktyki lekarskiej, tylko nigdy nie były one w centrum jego zainteresowania. Elementy diagnostyki chińskiej nie odgrywały dotąd istotnej roli w stawianiu diagnozy zachodniej. Były one po prostu bez znaczenia.
Diagnostyka chińska nie jest w konflikcie z diagnostyką zachodnią, ale jest jej pełnowartościowym uzupełnieniem! Gdyby zapytano mnie, co jest najważniejsze z medycyny chińskiej w mojej wieloletniej praktyce lekarskiej, bez skrupułów powiedziałbym: diagnostyka chińska. Po wielu latach pracy i stosowania metod leczniczych medycyny chińskiej w praktyce lekarza ogólnego mogą stwierdzić, że diagnostyka ta posiada bezsporną przewagą nad diagnostyką zachodnią. Dotyczy to przede wszystkim medycyny ogólnej. Zaskakuje ona trafnością i dokładnością. Nawet w zastosowaniu leczenia zachodniego, znajomość diagnostyki chińskiej jest pomocna. Maleje ilość komplikacji występujących w trakcie leczenia. Symulacja i dysymulacja jest prawie niemożliwa. Łatwo można ująć w formę jednostki chorobowej, czasami bardzo zróżnicowane i wielorakie dolegliwości, i symptomy pacjenta. Lekarz TMCh ma wiele zrozumienia dla cierpienia chorego, ponieważ rozumie jego dolegliwości, które mają bardzo konkretny podkład w diagnostyce chińskiej. Także grożące komplikacje lub nie ujawnione jeszcze klinicznie schorzenia możliwe są do przewidzenia. Często powtarzającym się pytaniem, które słyszę w praktyce lekarskiej jest: „skąd Pan zna moje dolegliwości, ja o nich nic nie mówiłam?”.
Każda forma diagnostyki chińskiej rozpoczyna się od podporządkowania całego obrazu chorobowego, jak również jego pojedynczych elementów zasadzie Yin/Yang. Wszystkie symptomy chorobowe dzielą się wg zasady Yin/Yang na symptomy Yin i symptomy Yang.
Klasyczna diagnostyka chińska składa się z następujących metod: inspectio (oglądanie), auscultatio et olfactio (osłuchanie i wąchanie), interrogatio (anamneza) i palpatio (obmacywanie). Wyniki badań uzyskane tymi metodami zostają przyporządkowane tzw. 8 zasadom podstawowym (Ba Gang), a mianowicie: Yin i Yang, species i intima (powierzchnia ciała, wnętrze ciała, w jęz. chin. Biao i Li), algor i calor (Zimno i Gorąc, w jęz. chiń. Han i Re) oraz inanitas i repletio (osłabienie i nadmiar, zastój w jęz. chiń. Xu i Shi lub Yu).
Jak łatwo zauważyć na pierwszym miejscu 8 zasad podstawowych Ba Gang znajduje się podporządkowanie obrazu chorobowego i konstytucji chorego do Yin lub Yang. Dopiero po tym następują dalsze etapy badania Ba Gang. W dziele „Su-Wen” czytamy: „...dobry diagnosta określa kolor skóry, bada puls i rozróżnia najpierw Yin i Yang...”. Również pozostałe metody Ba Gang mogą być podporządkowane zasadzie Yin/Yang. Do Yang należą: species (po- wierzclrnia ciała), calor (Gorąco), repletio (zastój). Do Yin należą: intima (wnętrze ciała), algor (Zimno), inanitas (osłabienie). Rozstrzygające przy tym jest ogólne wrażenie jakie robi pacjent na lekarzu i jego stan chorobowy w danym momencie. Te takty decydują o wyborze rodzaju leczenia. Często ocena dalszych symptomów choroby według 8 podstawowych zasad w czasie pierwszego badania jest niemożliwa i musi być uzupełniona dalszymi badaniami chorego.
Prawidłowa ocena Yin i Yang powinna poprzedzać każde leczenie. Stosunek Yin do Yang często ulega zmianom w czasie dalszego rozwoju choroby. Zmiany te muszą być rejestrowane i uwzględniane w leczeniu. Ze względów jurystycznych, a także dla własnego bezpieczeństwa, badanie lekarskie nie może ograniczać się wyłącznie do badań metodą chińską. Rezygnacja z koniecznego badania EKG, laboratoryjnych badań czy badania rentgenowskiego etc. może leczącemu sprawić wiele kłopotów prawnych i in facto obniża jakość diagnozy.
Przykład z praktyki: starszy wiekiem pacjent zgłasza się do lekarza. Jego główną dolegliwością jest bezsenność. Pozostałe dolegliwości to lekka duszność wysiłkowa, ogólne osłabienie, zawroty głowy i powolny puls. Diagnoza wg zasad TMCh brzmi: Yin Yang Liang Xii, co znaczy stan chorobowy osłabienia Yin i Yang. Przeprowadzone badanie EKG wskazuje na sick-sinus syndrom, rzadką chorobę serca polegającą na zaburzeniu rytmu spowodowanego chorobą węzła zatokowego serca. Schorzenie to wymaga dalszych skomplikowanych badan kardiologicznych. Gdyby nie dokonano badania EKG,niemożliwe byłoby postawienie precyzyjnej diagnozy kardiologicznej i ustalenie przyczyny tych dolegliwości z punktu widzenia medycyny zachodniej.
Fohow Oral Liquid z cordycepsem, który wykazuje właściwości immunostymulujące:
Źródło: Medycyna chińska w praktyce., Hamid Montakab; "Podstawy teoretyczne Tradycyjnej Medycyny Chińskiej", Dr Tadeusz Błaszczyk.
