W tradycyjnej chińskiej medycynie sposób odżywiania się i składniki pokarmowe stanowią kluczową kwestię mająca na celu utrzymanie w zdrowiu ciała, lecz również ducha człowieka. Jednym ze składników posiłków jest zupa, której przypisuje się rozmaite funkcje. Główną z nich jest szeroko rozumiane wzmocnienie organizmu. Bazą zup wzmacniających jest długo gotowany bulion na mięsie i warzywach. Ideą takiego bulionu jest przeniknięcie wszystkich składników odżywczych do wody, stąd rozgotowane resztki mięsa i warzyw odcedza się.
W medycynie chińskiej zaleca się przygotowanie zup z dodatkiem zbóż i ziół leczniczych. Zboża dostarczają organizmowi energii i witamin, ale dopiero po ugotowaniu (trawienie surowych jest zbyt wielkim wysiłkiem dla żołądka). Wszystkie zboża (także ryż, który bywa zakurzony) przed wykorzystaniem w zupie powinny być umyte, natomiast warzywa umyte i pokrojone.
Najbardziej podstawowy przepis na zupę to zupa ryżowa. Przyrządza się ją w proporcji 1 : 6 i gotuje od dwóch do czterech godzin. Po tym czasie ryż nabiera wyjątkowego aromatu i odrobiny słodyczy. Oczywiście istnieje wiele odmian ryżu, a każdy z nich ma nieco odmienne właściwości i oddziaływanie na organizm. Do takiej zupy można dodać pojedyncze inne składniki, lub kilka, np. migdały lub suszone pomidory. Zupa ryżowa może być przygotowana na słodko lub ostro, w zależności od stanu zdrowia, potrzeb i upodobań smakowych.
Jako, że mamy sezon zimowy, niniejszy wpis traktujemy o zupach rozgrzewających i wzmacniających.
Wszystkie zupy wzmacniające, a więc stosowane przy różnego rodzaju zaburzeniach równowagi, gotowane są na mięsie. Stanowi to wyzwanie dla wegetarian i wegan. Osoby te, by chronić swój żołądek i śledzionę poprzez zapewnienie im ciepła, powinny stosować zupy bogate w zboża i przyprawy rozgrzewające, jak również wydłużyć czas gotowania. Jest to ważne szczególnie w okresie zimowym, kiedy temperatura otaczająca jest niska. Osobom, które zrezygnowały z mięsa zaleca się również picie większych ilości ciepłych, rozgrzewających napoi.
Żołądek i śledziona to organy, które kontrolują masę ciała. Osoby, których żołądek i śledziona nie są w stanie równowagi najczęściej mają problem z nadwagą czy zapaleniem skóry. Według tradycyjnej medycyny chińskiej zupa ogrzewa żołądek i śledzionę, dzięki czemu ich energia nie jest marnowana na ogrzanie, lecz na trawienie.
Szczególnego znaczenia zupa nabiera w porze zimowej, bowiem jej zadaniem staje się ogrzanie organów wewnętrznych. Z przepisu podstawowego na rozgrzewający bulion korzystać mogą również osoby, które ze swojej diety wykluczyły mięso. Do przygotowania rozgrzewającego bulionu niezbędne są: zielona pietruszka, owoc jałowca, marchew, korzeń selera, imbir, czosnek, goździki, lubczyk, liść laurowy, cynamon, sól. Przygotowanie: wodę zagotować z pietruszką, dodać pozostałe składniki (cebulę przyrumienić jak do rosołu). Gotować 2 – 4 godzin, a po tym czasie odcedzić wszystkie warzywa i wyrzucić, ponieważ cała ich energia pozostała w bulionie. Tak przygotowany bulion jest doskonałą bazą do wszystkich zup gotowanych w okresie zimowym, lecz również do innych dań, które gotuje się na bulionie. Bulion przygotowany w ten sposób można przechowywać w lodówce przez kilka dni.
W ostatnim czasie niezwykłą popularność zyskała w Europie, w tym również w Polsce zupa miso. Zupa ta w tradycyjnej chińskiej medycynie jest zupą wzmacniającą, a jej dobry wpływ na organizm człowieka wiąże się z dużą zawartością białka, minerałów i witamin. Poleca się spożywać miso na wzmocnienie w stanach przeziębienia, czy wychłodzenia. Tradycyjne miso ma postać pasy, którą dodaje się do wody. Takiego bulionu nie wolno gotować, gdyż niszczy się dobroczynne działanie składników miso. W zasadzie istnieje bardzo wiele przepisów na zupę miso, ten najprostszy składa się z następujących składników: olej sezamowy, cebula, por, marchew, por, kiełki soi, liście endywii, tofu, imbir, pasta miso. Cebulkę podsmażamy na oleju, dodajemy pora i marchew, podlewamy woda i gotujemy na małym ogniu. Dodajemy pozostałe składniki, a na końcu pastę miso. Zupa miso gotowa!
Należy zaszczyć, że miso to swojego rodzaju baza, mimo, że dodawana na końcu. W związku z tym istnieje wiele wariantów przygotowania zupy miso, np. z grzybami shiitake i makaronem ryżowym, czy z algami i rybą. W zasadzie każda zupa przygotowana zgodnie z zasadami kuchni pięciu przemian jest polecana na wzmocnienie, szczególnie w sezonie zimowym oraz osobom z zaburzeniami wątroby i śledziony.