Czym są adaptogeny?
Filozofia adaptogenów sięga korzeniami starożytnych Chin, w których ich właściwości wykorzystywano w tradycyjnej medycynie chińskiej. Do współczesnej nauki termin został wprowadzony w 1947 r. przez N. Lazarewa. Adaptogenami nazwano farmakologicznie aktywne związki, które posiadają zdolność wywoływania w organizmie podwyższonej niespecyficznej odporności.
Lek, czy suplement będący adaptogenem musi spełniać warunki:
- cechować się immunostymulacją,
- obniżając aktywność ośrodkowego układu nerwowego działać kojąco,
- poprawiać funkcje procesów poznawczych i pamięci – przyśpieszać uczenie się i zapamiętywanie,
- poprawiać wydolność fizyczną, w szczególności przed wysiłkiem,
- posiadać właściwości przeciwutleniające,
- obniżać poziom złego cholesterolu we krwi,
- obniżać poziom cukru we krwi,
- posiadać działanie kardioprotekcyjne,
- działać ochronnie na wątrobę.
Adaptogeny jako takie nie zostały oficjalnie zaakceptowane przez tradycyjną medycynę z powodu trudności w ich klasyfikacji pozwalającej na odróżnienie od immunostymulatorów czy środków anabolicznych. Mimo to adaptogeny są z powodzeniem stosowane w medynie chińskiej czy ziołolecznictwie.
Źródła adaptogenów
Źródłem substancji adaptogennych są rośliny. Do tych zawierających substancje adaptogenne zalicza się przede wszystkim: różeniec górski (Rhodiola rosea L), żeń-szeń (Panax ginseng, Araliaceae), cytryniec chiński (Schisandra chinensis, Schisandraceae) i kordyceps (Cordyceps sinensis).
Różeniec górski zalecany jest osobom narażonym na długotrwałe działanie stresu, a nawet chorującym na depresję. Dzięki zawartości rozawiny i salidozydu wpływa na nasilenie transportu serotoniny, co skutkuje między innymi ustąpieniem bólów głowy i zmęczenia, poprawą nastroju i innych objawów wegetatywnych towarzyszących chronicznemu zmęczeniu.
Żeń-szeń wykazuje działanie protekcyjne organizmu w przypadku narażenia na niekorzystne warunki otoczenia zewnętrznego: promieniowania, wolnych rodników czy środków kancerogennych. Posiada silne działanie immunostymulujące, działa ochronnie i wzmacniająco na układ krwionośny. Wykorzystywany jest również jako środek wspomagający w terapii nowotworów, gdyż wykazano jego działanie blokujące wzrost guza nowotworowego i ograniczające namnażanie komórek rakowych.
Natomiast cytryniec chiński wykazuje silne działanie hepatoochronne. Stosowany jest w schorzeniach powodowanych nieprawidłową pracą wątroby, jej nadmiernym obciążeniem. Dodatkowo wspomaga proces uczenia się i zapamiętywania, a niektórzy badacze sugerują możliwość wykorzystania w leczeniu choroby Alzheimera. Cytryniec chiński wzmacnia również mięśnie, dzięki czemu przy długim wysiłku nie występują ich uszkodzenia.
Kordyceps nie jest adaptogenem w klasycznym sensie, jednak wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, immunostymulujące i antynowotworowe, stąd niektórzy badacze uznają go za roślinę adaptogenną. Jego unikalne właściwości pozwalają na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, wzmacniają układ odpornościowy. Wskazaniem do stosowania są choroby nerek, choroby płuc, białaczki i impotencja.
Wskazania do stosowania substancji (leki, suplementy, zioła) zawierających adaptogeny
Działanie substancji adaptogennych ma szczególne znaczenie dla współczesnego człowieka narażonego na długotrwały stres, spożywanie wysokoprzetworzonej żywności czy przebywanie w niekorzystnych warunkach środowiska (zanieczyszczone powietrze i wody). Działanie odtruwająco-wzmacniające adaptogenów pozwalają na utrzymanie dobrej kondycji organizmu mimo niekorzystnych warunków otoczenia. Wszystko to sprawia, że coraz częściej interesuje się nimi farmakologia i medycyna.
W związku z tym kuracje tymi substancjami polecane są osobom:
- narażonym na działanie stresu o wysokim poziomie lub długotrwałym czasie,
- cierpiącym na dolegliwości wątroby, w tym spowodowane nagromadzeniem toksyn,
- w podeszłym wieku,
- narażonym na promieniowanie radioaktywne stosowane w terapii nowotworów i diagnostyce wielu chorób,
- korzystającym z leczenia nadczynności tarczycy jodem radioaktywnym-131l,
- przyjmującym duże ilości antybiotyków,
- przyjmującym duże ilości cytostatyków,
- chorującym na cukrzycę, osteoporozę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, nadczynność lub niedoczynność tarczycy,
- potrzebującym okresowego podniesienia sprawności fizycznej i intelektualnej organizmu.
Adaptogeny jako filar zdrowia stosowane mogą być również jako prewencja chorób cywilizacyjnych.
Kapsułki Młodość Plus:
Fohow Oral Liquid:
Bibliografia:
1. Dąbrowska-Bernstein B., Moskalik M., Wydro, D., Adaptogeny korygujące reakcję organizmu na stres i zaburzenia homeostazy – pomocą w prewencji chorób cywilizacyjnych, Academy of Aesthetic and Anti-Aging Medicine 2015, tom 4 zeszyt 34
2. Jankowski A., Długosz E., Gadomska-Nowak M., Naraki L., Rhodiola Roasea – roślina o działaniu adaptogennym. Nowe możliwości w walce ze stresem i chorobami cywilizacyjnymi, Farmaceutyczny Przegląd Naukowy nr 6, 2007, s. 10 i nast.
3. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007