Zazwyczaj po wywiadzie ustnym następuje analiza tętna pacjenta. Chińska diagnoza pulsu jest bardziej złożona niż zachodnie sposoby sprawdzania ciśnienia.
Lekarz siada przy biurku naprzeciw pacjenta. (Niektórzy lekarze wolą, pacjent kładzie się na leżance). Pacjent wyciąga ręce przed siebie, odwraca wnętrza dłoni do góry i opiera nadgarstki na podkładkach dla wygody i w celu ułatwienia przepływu krwi. Lekarz kładzie palce wskazujące na obu nadgarstkach pacjenta, tuż pod kciukiem, a następnie środkowe i serdeczne palce tuż obok wskazujących. Czubek każdego z palców znajduje się na trzech z sześciu odrębnych punktów przeznaczonych do zdania pulsu.
Przede wszystkim określa się częstość akcji serca tak, jak zrobiłby to lekarz medycyny zachodniej. Po tym następuje ocena ogólnego stanu pulsu pacjenta. Prawy nadgarstek określa stan Qi w całym organizmie, a lewy ukazuje stan Krwi. Oceniane są cechy ogólne pulsu, które pomagają ukazać stan całego organizmu. Te dwa kroki - określenie częstości i cech ogólnych - można stosować w dowolnej kolejności.
Następnym etapem jest badanie każdego organu. Każdy z sześciu punktów do badania pulsu ma dwie głębokości (jedna bliżej powierzchni, druga głębiej), co w sumie daje dwanaście punktów. Puls w punktach zewnętrznych jest obrazem organów Yang, gdyż znajdują się ze bliżej powierzchni ciała. Natomiast puls mierzony w punktach położonych głębiej określa stan organów Yin z par Yin-Yang. Pierwszy punkt powierzchniowy na prawym nadgarstku od strony łokcia odnosi się do stanu Jelita Grubego, a głębszy do Płuc. Drugi punkt jest połączony z Żołądkiem i Śledzioną, trzeci natomiast określa stan, w jakim znajdują się Pęcherz Moczowy i prawa Nerka. Analogicznie w lewym nadgarstku mamy trzy punkty powiązane z Jelitem Cienkim i Sercem (punkt pierwszy), Pęcherzykiem Żółciowym i Wątrobą (punkt drugi) i Pęcherzem Moczowym oraz lewą Nerką (punkt trzeci). Punkty są potocznie nazywane tak jak organy Yin, z którymi są związane, ponieważ są one badane najczęściej poza przypadkami, kiedy podejrzewa się patologię organów Yang.
Podczas badania każdego z punktów lekarz zwraca uwagę (czasem czynność tę określa się mianem „wsłuchiwania”) na konkretne cechy ważne diagnostycznie. Prawidłowy puls jest płynny i równy, ma umiarkowane silę i wynosi 60-70 uderzeń na minutę. Na temat jego diagnozy samego zostało napisanych wiele książek, zatem wyczerpujący zbiór danych na temat tych cech nie będzie tu praktyczny. Niemniej jednak poniżej uwzględnione są niektóre z powszechnych cech pulsu, ich opis i dolegliwości na jakie wskazują.
Cechy tętna
Płytkie (powierzchniowe): Najbardziej wyczuwalne na powierzchni nawet przy lekkim dotyku. Głębiej pod skórą może być słabsze lub zupełnie niewyczuwalne. Najczęściej wskazuje na powierzchniową patologię, taką jak atak Zimnego Wiatru. W tym przypadku Qi unosi się i zatrzymuje tuż pod powierzchnią ciała, aby zwalczyć zewnętrzne czynniki patogenne, co przyczynia się do płytkiego pulsu.
Tonące (głębokie): Najwyraźniej wyczuwalne głębiej; przy powierzchni jest słabsze. Często wymaga mocniejszego ucisku. Wskazuje na głębszą patologię, taką jak Niedobór Yin Nerek.
Przetaczające: Płynne i podskakujące. Odczuwane jak „sznur pereł przesuwający się pod palcami” i wskazuje na obecność czegoś „dodatkowego” w organizmie. Najczęściej jest to Wilgoć, powszechna przy Niedoborze Qi Śledziony. Podczas ciąży puls ten jest prawidłowy, gdyż płód jest rozpoznawany jako „dodatek” w ciele matki.
Niepełne: Słabe we wszystkich punktach. Wskazuje na niedobory Qi i krwi.
Nadmierne: Silne we wszystkich punktach. Wskazuje na nadmiar. Częste podczas walki obronnego lub zwykłego Qi z patogennym Qi.
Strunowe (urywane): Silne i mocne. Odczuwane jak drgania struny pod palcami. Wskazuje na nadmiar, na przykład podczas Stagnacji Qi Wątroby, kiedy nagromadzone Qi Wątroby powoduje obstrukcję przyczyniającą się zwykle do zmiany tętna na strunowe. Jest również częste przy zespołach bólowych, gdyż prawie każdy rodzaj bólu jest wywołany blokadą Qi, Krwi, płynów ciała lub kilku tych substancji jednocześnie.
Nitkowate: Bardzo delikatne, jak cienka nić, lecz wyraźnie wyczuwalne. Wskazuje na niedobór, najczęściej Krwi lub Yin, lecz również Qi, zwłaszcza przy jednoczesnym niedoborze Krwi. Częste przy niedoborze Krwi Serca z towarzyszącym niedoborem Qi Śledziony lub bez niego.
Powolne: Mniej niż 60 uderzeń na minutę. Zwykle wskazuje na obecność Zimna wywołanego nadmiarem lub niedoborem.
Przyspieszone: Powyżej 90 uderzeń na minutę. Zazwyczaj wskazuje na obecność Gorąca wywołanego nadmiarem łub niedoborem.
Prawidłowe: Między 60 a 70 uderzeń na minutę.
Powyższe rodzaje pulsu mogą wystąpić w różnych kombinacjach, co daje bardziej szczegółowy zestaw informacji potrzebnych do diagnozy. Przykładowymi częstymi połączeniami są: puls nitkowaty, strunowy i przyspieszony lub też płytki i przetaczający.
Te cechy, podobnie jak wiele innych, mogą być bardzo subtelne i trudne do określenia. Większość lekarzy poświęca wiele lat a nawet dziesięcioleci na doskonalenie umiejętności oceny pulsu i bada przez ten czas setki pacjentów. Na początek możesz zająć się nauką wyczuwania najłatwiejszych do określenia rodzajów pulsu, które wskażą częstość, nadmiar i niedobór. Jeżeli chciałbyś spróbować już teraz, przeczytaj poniższe wskazówki.
Jak zbadać tętno
Umieść wierzch lewego nadgarstka płasko na wnętrzu prawej dłoni. Zegnij prawe palce tak, aby ich końce dotykały punktów mierzenia pulsu na boku lewego nadgarstka pod kciukiem. Prawy palec wskazujący powinien znajdować się na pierwszym punkcie, najbliżej kciuka, a palec serdeczny na punkcie trzecim, najdalej od kciuka. Palec środkowy ułóż wygodnie między nimi. Zmierz swój puls licząc uderzenia przez 15 sekund a następnie pomnóż wynik przez 4. Postaraj się teraz wyczuć jego siłę. Jeżeli jest mocny, może oznaczać Nadmiar. Jeżeli jest slaby lub trudno go wyczuć, może wskazywać na Niedobór. Powtórz badanie na prawym nadgarstku. Mierz te same parametry o tej samej porze dnia przez tydzień. Najlepiej zabrać się za to w porze dobrego samopoczucia, aby ustalić właściwy punkt odniesienia.
Możesz stosować tę prostą metodę w celu odkrycia pojawiającej się choroby. Na przykład, jeżeli zaatakowało cię przeziębienie, na początkowym etapie choroby być może zaobserwujesz silniejszy puls wskazujący na silne Qi zwalczające zewnętrzne patogeny. Jeżeli wyczujesz puls słaby, może to oznaczać, że czynniki atakujące organizm są zbyt silne, aby Qi mogło je pokonać. W tym przypadku, kiedy przeziębienie już minie, będzie ci potrzebny odpoczynek, dobra dieta i wzmocnienie Qi. Jeżeli twój puls jest szybszy niż zwykle, oznacza to, że zewnętrznym patogenem jest Gorąco. Przy ataku Zimna puls będzie spowolniony. To pomoże określić, które z punktów uciskowych i ziół będą najskuteczniejsze przy chorobie.
Z czasem nauczysz się rozróżniać pozostałe cechy pulsu wymienione powyżej. Zaczniesz zauważać różnice między poszczególnymi punktami. Na przykład puls Wątroby (środkowy punkt na lewym nadgarstku) zazwyczaj jest słaby i nitkowaty, zwłaszcza w stresie lub bólu. Puls Serca i Nerek będzie wówczas całkowicie odmienny.
Zobacz też:
Metody badania pulsu:
Diagnoza z języka:
Fohow Oral Liquid - preparat medycyny chińskiej:
Perły Księżniczki na infekcje intymne:
Źródło:
Holistyczna medycyna chińska na co dzień., Steven Cardoza, Vital